ประชากรเกือบครึ่งหนึ่ง ของประเทศมักจะมีปัญหาเกี่ยวกับโรคภูมิแพ้ ซึ่งการดูแลตนเองนั้น เป็นวิธีการรักษาที่ดีที่สุด เพราะฉะนั้นหากเป็นโรคนี้แล้ว ควรรู้จักวิธีดูแลตนเอง
โรคภูมิแพ้หูคอจมูกเกิดจากอะไร ?
โรคภูมิแพ้ (Allergy) ซึ่งในที่นี้จะขอกล่าวถึงเฉพาะ "โรคภูมิแพ้หูคอจมูก” (ENT and
Allergy, ENT ย่อมาจาก Ear Nose Throat) เท่านั้น
โดยโรคภูมิแพ้ต่างๆจัดเป็นโรคเรื้อรังเช่นเดียวกับโรค เบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง
และโรคไขมันในเลือดสูง เป็นต้น
เมื่อสารก่อภูมิแพ้เหล่านี้เข้าสู่ร่างกายจะทำให้ร่างกายสร้างสารหลายชนิดเช่น
สารฮีสตามีน (Histamine)
สาร Leukotrienes และอื่นๆ
ซึ่งสารเหล่านี้จะกระตุ้นให้ผู้ป่วยแสดงอาการแพ้ที่สามารถเกิดขึ้นได้กับเนื้อเยื่อ/อวัยวะในหลายๆระบบพร้อมๆกันหรือระบบใดระบบหนึ่งก็ได้ขึ้นกับการตอบสนองของร่างกายแต่ละคนเช่น
ระบบหูคอจมูก ระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร และ /หรือผิวหนัง เป็นต้น
โรคภูมิแพ้หูคอจมูกมีอาการอย่างไร?
1.
ถ้าเกิดโรคภูมิแพ้หูคอจมูกในส่วนระบบทางเดินหายใจตอนบน
จะส่งผลให้อาจเกิดอาการดังนี้
-
อาการคล้ายโรคหวัดเรื้อรัง คัดจมูก มีน้ำมูก
มีเสมหะไหลลงลำคอ
-
อาจมีเสียงแหบ
-
รู้สึกจุกในช่องคอ คันคอ เจ็บคอเป็นประจำ/เรื้อรัง
-
มีเลือดกำเดาบ่อย
-
คันหู หูอื้อ
- เวียนศีรษะ
2.
ถ้าเกิดโรคภูมิแพ้หูคอจมูกในส่วนหลอดลม อาจจะทำให้มีอาการดังนี้
-
หายใจไม่เต็มอิ่ม (หอบ เหนื่อย หรือหายใจลำบาก)
-
ไอเรื้อรัง
-
หอบหืด (โรคหืด)
3.
ถ้าเกิดโรคภูมิแพ้กับผิวหนังร่วมด้วย ผิวหนังอาจจะมีอาการดังนี้
-
เกิดลมพิษ (ผิวหนังขึ้นผื่น คัน)
-
ผิวหนังอักเสบเรื้อรัง
4.
ถ้าโรคเกิดกับทางเดินอาหารร่วมด้วย
อาจจะมีอาการจากทางเดินอาหารได้ดังนี้
-
คันช่องปาก คันเพดานปาก
-
ลิ้นเป็นฝ้าขาว
-
ปวดท้อง ท้องอืด ท้องเฟ้อ ท้องเสีย
5.
ถ้าโรคเกิดกับตาร่วมด้วย อาการที่อาจพบร่วมด้วยคือ
-
คันตา
-
ตาแดง
-
น้ำตาไหล
อนึ่งผู้ป่วยอาจมีอาการปวดศีรษะบริเวณคิ้ว
รอบกระบอกตา กกหู และบริเวณท้ายทอย (Sinus headache) ร่วมด้วยได้
โรคภูมิแพ้หูคอจมูกมีธรรมชาติของโรคเป็นอย่างไร?
ธรรมชาติของโรคภูมิแพ้หูคอจมูกคือ
ไม่ใช่โรคติดต่อแต่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมจากพ่อและ /หรือแม่ไปสู่ลูกได้ (Multiple gene
defect) และปัจจุบันเป็นโรคที่ยังรักษาไม่หายขาด
การรักษาของแพทย์หวังผลเพียง
-
เพื่อให้ผู้ป่วยไม่มีอาการ
-
เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดโรคแทรกซ้อน/ผลข้างเคียงต่างๆตามมาเช่น
การติดเชื้อแบคทีเรียของระบบทางเดินหายใจ เป็นต้น
ควบคุมและป้องกันโรคภูมิแพ้หูคอจมูกได้อย่างไร?
ควบคุมและป้องกันโรคภูมิแพ้หูคอจมูกได้โดย
1.
หลีกเลี่ยงสิ่งต่างๆ/สารต่างๆที่ผู้ป่วยแพ้โดยผู้ป่วยควรต้องสังเกตทุกๆอย่างกับอาการที่เกิดขึ้นเสมอเช่น อาหารและเครื่องดื่มที่บริโภค
เครื่องใช้ต่างๆเช่น สบู่ น้ำหอม ผงซักฟอก
2.
ขจัดหรือหลีกเลี่ยงมลภาวะต่างๆเช่น การสูบบุหรี่ ควันบุหรี่ ควันรถ
ยาฆ่าแมลง
3.
ปรับปรุงสิ่งแวดล้อมให้สะอาดเช่น เครื่องปรับอากาศ เครื่องผลิตโอโซน
เครื่องนอนต่างๆเช่น ควรใช้ที่นอน-หมอนยางพารา
ผ้าปูที่นอน-ปลอกหมอนควรใช้ชนิดที่ป้องกันไรฝุ่นได้ เป็นต้น
4.
ออกกำลังกายสม่ำเสมอตามควรกับสุขภาพ
5.
พักผ่อนให้เพียงพอ
6.
ควรทดสอบสารภูมิแพ้เพื่อการฉีดวัคซีน (Hyposensitization) เพื่อกระตุ้นร่างกายให้สร้างภูมิ คุ้มกันต่อสารที่ผู้ป่วยแพ้ ทั้งนี้โดยทั่วไปแพทย์โรคภูมิแพ้มักให้คำแนะนำในเรื่องนี้อยู่แล้ว
รักษาโรคภูมิแพ้หูคอจมูกอย่างไร?
รักษาโรคภูมิแพ้หูคอจมูกโดย
-
รักษาโรคติดเชื้อแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นเช่น
การติดเชื้อระบบทางเดินหายใจ โรคไซนัส อักเสบ โรคต่อมทอนซิลอักเสบ
-
ใช้น้ำเกลือล้างโพรงจมูกให้สะอาด
(ผู้ป่วยควรต้องสอบถามวิธีการล้างจากแพทย์พยาบาลจนเข้าใจจนสามารถล้างด้วยตนเองได้อย่างถูกต้อง)
-
ผ่าตัดแก้ไขความผิดปกติที่เป็นปัจจัยให้เกิดอาการแพ้มากขึ้นเช่น
ตัดเนื้องอกในจมูก (Nasal polyp) หรือขูดต่อมอะดีนอยด์ที่อยู่ด้านหลังโพรงจมูกออกเพื่อลดการอุดกั้นของโพรงจมูก
-
ขยายโพรงจมูกให้กว้างขึ้น
-
เพื่อแก้ไขภาวะอุดตันของไซนัส (Osteomeatal complex) และของโพรงจมูก
-
เพื่อให้หายใจสูดและสั่งน้ำมูกได้สะดวก
-
เพื่อช่วยให้ร่างกายสามารถใช้ไซนัสและโพรงจมูก-กรองอากาศที่หายใจเข้าไปให้สะอาด
-
ปรับอุณหภูมิและความชื้นของอากาศที่หายใจเข้าไปให้เหมาะสมก่อนหายใจผ่านช่องคอ
และกล่องเสียงสู่ปอด
สรุป